Het spel KarakterKracht biedt een toffe en effectieve aanpak om hoogbegaafde kinderen te ondersteunen in het ontwikkelen van een positief en realistisch zelfbeeld door middel van het toepassen van positieve psychologie. Deze toolbox, bedoeld voor kinderen van 9 tot 14 jaar, combineert zelfreflectie, inzicht en praktische werkvormen om kinderen te helpen zichzelf beter te begrijpen én beter begrepen te worden door anderen.
Een veelzijdige opzet
De koffer van KarakterKracht bestaat uit drie complementaire onderdelen:
- KarakterKracht kennen (weten): Dit onderdeel biedt achtergrondinformatie over hoogbegaafdheid en de ontwikkeling van het zelfbeeld, inclusief praktische tips voor leraren en begeleiders over het voeren van gesprekken.
- KarakterKracht herkennen (denken en voelen): Met 72 kaarten over specifieke karaktereigenschappen zoals creativiteit, empathie en doorzettingsvermogen, helpt dit onderdeel leerlingen om deze eigenschappen in zichzelf en anderen te herkennen.
- KarakterKracht erkennen (doen): Dit segment omvat 48 werkvormen die leerlingen en begeleiders ondersteunen bij het toepassen en ontwikkelen van karaktereigenschappen in alledaagse situaties.
Deze gestructureerde aanpak maakt KarakterKracht een krachtig hulpmiddel dat inzicht combineert met concrete oefeningen.
Toepassingsmogelijkheden
Het spel biedt een breed scala aan toepassingen, geschikt voor verschillende contexten, zoals lessen in de verrijkingsklas, coaching gesprekken met leraren, sociale vaardigheidstrainingen en reguliere vakken. Een van de creatieve manieren om KarakterKracht in te zetten, is door leerlingen de karaktereigenschappen van personages uit boeken of films te laten onderzoeken. Ze kunnen bijvoorbeeld analyseren hoe eigenschappen als moed, doorzettingsvermogen of creativiteit bepalend zijn voor de acties van een hoofdpersoon. Dit niet alleen versterkt hun analytische vaardigheden, maar helpt hen ook om karakterkrachten op een toegankelijke manier te herkennen en te begrijpen.
Daarnaast kan KarakterKracht worden gebruikt om reflectie op individueel en groepsniveau te stimuleren. Zo kan een specifieke karaktereigenschap dagelijks besproken worden, waarbij leerlingen reflecteren op hoe ze die eigenschap die dag kunnen toepassen. Aan het einde van de dag kan samen geëvalueerd worden hoe het is gegaan. Ook dit is nuttig om in een verrijkingsklas eens uit te proberen na een sessie rond mindset of het werken aan bepaalde executieve vaardigheden.
Ook groepsactiviteiten waarbij samenwerking centraal staat, lenen zich goed voor dit spel. Door leerlingen gezamenlijk een doel te laten bereiken, leren ze niet alleen over elkaars sterktes, maar ook hoe ze elkaars krachten kunnen benutten om tot een goede samenwerking te komen, het proces beter te laten verlopen en uiteindelijk een uitgewerkt product af te leveren die past bij de gegeven groepsopdracht.
Effectiviteit in de praktijk
In de praktijk blijkt KarakterKracht bijzonder effectief. Veel kinderen zijn goed in staat hun eigen sterktes en valkuilen te identificeren. Dit toont niet alleen de kracht van het spel om zelfinzicht te bevorderen, maar ook de impact die het kan hebben op het zelfvertrouwen en de sociale interacties van leerlingen. Ik testte het spel zelf uit bij kinderen in de praktijk die ik al even en kende vanuit begeleiding. Ik zag bijvoorbeeld dat ik kinderen goed kon herkennen in de kaarten die ze kozen. Dat was echt mooi om te zien.
Kritische kanttekeningen
De zijnskenmerken worden op sommige kaartjes niet goed genuanceerd. Deze eigenschappen zijn niet algemeen geldend voor alle cognitief sterke leerlingen. We zien die kenmerken wel vaker voorkomen in de klinische praktijk, maar deze doortrekken voor de volledige groep is niet correct. Dat komt ook uit recent onderzoek rond bijvoorbeeld perfectionisme en hoogsensitiviteit naar voren.
Daarnaast is een veilige en open speelomgeving essentieel voor het succes van het spel. Niet iedere klas beschikt over een optimale groepsdynamiek, waardoor de begeleider extra aandacht moet besteden aan het creëren van een sfeer waarin leerlingen zich vrij voelen om mee te doen en zichzelf te uiten.
Conclusie
KarakterKracht is een waardevol en veelzijdig hulpmiddel dat cognitief sterk functionerende leerlingen helpt bij het ontwikkelen van een positief zelfbeeld en inzicht in hun eigen karaktereigenschappen. Het spel biedt een doordachte combinatie van theoretische kennis en praktische toepassingen, waardoor het breed inzetbaar is in verschillende contexten.
Voor scholen en begeleiders die op zoek zijn naar een innovatief en effectief hulpmiddel om leerlingen te ondersteunen in hun persoonlijke ontwikkeling, is KarakterKracht een uitstekende keuze. Het nodigt uit tot verdieping, reflectie en creatieve toepassingen die kinderen helpen om zichzelf en anderen beter te begrijpen.
